In zitting van 27 september 2022 keurde het college van burgemeester en schepenen een reeks van maatregelen goed om energie te besparen en de eigen energiefactuur te drukken. Principieel werd goedkeuring gegeven aan het idee om straatverlichting 's nachts uit te schakelen op weekdagen en op zondagnacht. Op vrijdag- en zaterdagnacht blijft het licht aan.
De volgende mogelijkheden bieden zich aan:
Mogelijkheid 1: energieloze nachten met standaard doofprogramma
- Dit scenario bestaat erin de spanning van het openbare verlichtingsnet in een afgebakend geografisch gebied uit te schakelen tijdens een deel van de nacht (= standaard doofprogramma van 23u00 tot 5u00 op weekdagen en op zondagnacht, vrijdag- en zaterdagnacht blijft het licht aan).
- Tijdens deze uren is alle openbare verlichting gedoofd, ook de interactieve openbare verlichtingstoestellen.
- Er is geen uitzondering mogelijk voor specifieke locaties of wegen.
- Dit scenario vraagt geen interventies ter plaatse en kan dan ook snel geïmplementeerd worden.
- Het doel van dit kosteloze urgentiescenario is om snel een forse energiebesparing te realiseren (gemiddeld 37 procent minder op jaarbasis dan verlichting die de hele nacht brandt).
- Zowel bewoners als weggebruikers zijn uitsluitend aangewezen op hun eigen verlichtingsmiddelen.
- De afgebakende geografische gebieden, met verschillende groottes, lopen over gemeentegrenzen heen.
- Deze mogelijkheid is enkel realiseerbaar indien alle lokale besturen binnen het afgebakende gebied unaniem instemmen met dit scenario.
- Zonhoven behoort samen met Houthalen-Helchteren, Hasselt en Diepenbeek tot eenzelfde cluster. Hasselt wenst 's nachts de verlichting niet te doven.
- Conclusie: mogelijkheid 1 is niet concreet toepasbaar, wegens het ontbreken van een eensgezind standpunt.
Mogelijkheid 1 bis: energieloze nachten met doofprogramma op maat van gemeente
- Is vergelijkbaar met mogelijkheid 1, met dien verstande dat er een doofprogramma op maat van de gemeente wordt uitgewerkt.
- Daarbij kies je ervoor om bepaalde zones en wegen de hele nacht te verlichten, terwijl andere plaatsen op vooraf bepaalde tijdstippen worden gedoofd. Je kan hierbij eventueel uitzonderingen maken tijdens het weekend.
- Om zo’n aanpak op maat uit te werken, dienen de medewerkers van Fluvius ter plaatse te komen om de nodige aanpassingen in de cabines uit te voeren. Omdat we in totaal over ongeveer 35 000 cabines spreken, is deze mogelijkheid niet op korte termijn realiseerbaar in heel Vlaanderen. Naast de nodige manuren moet er bijvoorbeeld ook extra materiaal worden aangekocht, moet de planning van de technici worden aangepast, enzovoort.
- Conclusie: mogelijkheid 1 bis is niet concreet op korte termijn toepasbaar. Wel op lange termijn.
Mogelijkheid 2: standaard dieper dimmen/doven (LED)
- Mogelijkheid 2 is enkel toepasbaar op de nieuwe generatie interactieve ledverlichting (IVT).
- In bijlage een overzicht van de straten in Zonhoven waar reeds IVT OV aanwezig is (geel gemarkeerd).
- Dit scenario bestaat erin alle IVT uit te rusten met een universeel brandprogramma dieper dimmen (of doven).
- Hiermee wordt het mogelijk het lichtniveau doorheen de nacht aan te passen met oog voor de normen op vlak van verkeersveiligheid.
- Een forse besparing is realiseerbaar ten opzichte van toestellen die de hele nacht op volle sterkte branden. Hoeveel wordt bespaard hangt af van het huidige brandprogramma.
- Deze mogelijkheid is vanaf midden oktober toepasbaar op alle IVT en is volledig gratis voor de gemeente.
- Kan op gemeentelijk niveau autonoom beslist worden.
- Stad Genk dimde bij wijze van test reeds de IVT in een bepaalde woonwijk tot 30% van de originele lichtsterkte zonder hierover te communiceren naar de inwoners. Dit leverde geen opmerkingen vanwege de inwoners op.
- Conclusie: mogelijkheid 2 is wel concreet toepasbaar, maar dus enkel op de IVT.
- Vanuit de sector stadsontwikkeling wordt voorgesteld om een aangepast brandregime toe te passen, als volgt:
- Weekdagen en zondagnacht:
- Van moment aanspringen verlichting (oog) tot 23u00: onmiddellijk 50% dimmen (50% lichtsterkte behouden)
- Tussen 23u00 en middernacht: 70% dimmen (30% lichtsterkte behouden)
- Tussen middernacht en 5u00 's ochtends: 100% dimmen (licht doven) => conform idee eerdere collegebeslissing
- Tussen 5u00 's ochtends en daglicht: 50% dimmen (50% lichtsterkte behouden)
- Vrijdagnacht en zaterdagnacht:
- Van moment ontsteken verlichting (oog) tot moment doven verlichting omwille van voldoende daglicht (oog): 50% dimmen
Mogelijkheid 3: dubbel regime: nachtkring vs. avondkring
- Mogelijkheid 3 is toepasbaar op de niet-ledverlichting.
- Dit is het zogenaamde lamp om lamp regime, waarbij tussen 23u30 en 5u30 de avondkring wordt uitgeschakeld en de nachtkring blijft branden. 60% van de lampen blijft branden, 40% wordt gedoofd. Dit regime is nu reeds van toepassing.
- Gemeenten zijn hiervoor opnieuw opgedeeld in clusters. Zonhoven vormt samen met Alken, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel, Heers, Houthalen-Helchteren, Lommel, Maaseik, Meeuwen-Gruitrode, Nieuwerkerken, Peer en Pelt één cluster.
- Tijdens een overleg georganiseerd door Fluvius op 14 oktober 2022 werd de wens uitgesproken om voor alle Limburgse gemeenten naar een gelijklopend regime te gaan waarbij het lamp om lamp regime zou worden toegepast tussen 22u00 (i.p.v. 23u30) en 6u30 (i.p.v. 5u30). Fluvius zou hiervoor een schrijven (met verzoek tot) richten aan alle Limburgse gemeente. Tot op heden hebben wij dit schrijven niet ontvangen.
- Conclusie: mogelijkheid 3 is wel concreet toepasbaar. Het lamp om lamp regime wordt reeds toegepast in de gemeente Zonhoven. Het voorstel is om de uurregeling te verruimen: lamp om lamp tussen 22u00 en 6u30 i.p.v. tussen 23u30 en 5u30.