Inleiding
De weg vinden naar de juiste hulp is voor veel mensen niet gemakkelijk. Vaak weten ze niet bij welke instantie ze terechtkunnen met hun vraag. Ze hollen van het kastje naar de muur en overal moeten ze hun verhaal opnieuw doen. Daarnaast zijn er nog heel wat mensen die leven in onderbescherming. Het gaat hier over bijzonder kwetsbare doelgroepen die hun rechten omwille van allerlei redenen niet of onvoldoende uitputten; het recht is niet gekend, omslachtige procedures, negatieve ervaringen met hulp- en dienstverlening, enz.
Deze doelgroep (personen met het advies welzijn) wordt niet of onvoldoende bereikt door de hulp- en dienstverlening. Daar brengt het samenwerkingsverband geïntegreerd breed onthaal (GBO) verandering in.
De partners van een GBO samenwerkingsverband, waaronder het OCMW, zorgen ervoor dat mensen zonder omwegen bij de juiste hulp belanden en beweegt zich proactief naar kwetsbare burgers die niet/moeilijk worden bereikt. De partners van een GBO samenwerkingsverband willen iets doen aan onderbescherming en nauw aansluiten bij de vragen en noden van mensen. Ze is gericht op twee belangrijke doelstellingen:
- het realiseren van een toegankelijke sociale hulp- en dienstverlening
- het tegengaan van onderbescherming.
In het samenwerkingsverband GBO bundelen het OCMW, het centrum algemeen welzijnswerk (CAW) en de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen (DMW) de krachten om beter samen te werken om die doelstellingen te realiseren. Hiervoor stemmen ze ook af met andere lokale basis- of faciliterende actoren (o.a. samenlevingsopbouw, armoedeverenigingen, huisartsen, thuiszorgdiensten …) én met het meer gespecialiseerde achterliggend begeleidingsaanbod.
Voor de gegevensuitwisseling in het kader van personen met advies welzijn, tussen VDAB en een partner van het samenwerkingsverband GBO, geldt er een protocolplicht. Op het moment dat het protocol ondertekend is, mogen persoonsgegevens doorgegeven worden tussen VDAB/GTB en de kernactoren van het samenwerkingsverband GBO. De VDAB voorziet de feitelijke doorgifte van gegevens via een doorgifteformulier dat versleuteld wordt gestuurd naar de contactpersoon van een partner van het samenwerkingsverband GBO, waaronder het OCMW.
Situatieschets
- De mensen die in aanmerking komen voor een onthaaltraject zijn de verplicht ingeschreven werkzoekenden die van VDAB het advies welzijn hebben gekregen. Ze ontvangen een werkloosheidsuitkering of een inschakelingsuitkering (of een beschermingsuitkering na uitputting van deze rechten). Het gaat hier om mensen in een kwetsbare situatie met een grote zorgnood en/of waarbij er sprake is van cognitieve, mentale, medische, psychische, psychiatrische en/of sociale problematiek (CMPPs). Deze personen hebben niet altijd het nodige ziekte-inzicht om hun zorgnood te erkennen.
- Wanneer een advies welzijn wordt toegekend, is VDAB van oordeel dat stappen zetten naar betaalde tewerkstelling, ook op langere termijn, zelfs mits intensieve bemiddeling en begeleiding, niet mogelijk is. Er zijn te veel niet-arbeidsmatig gerelateerde factoren aanwezig die de groei naar werk belemmeren. Het advies welzijn wordt jaarlijks geëvalueerd door de gespecialiseerde screeningsdienst van VDAB, dit is afwisselend via een administratieve opvolging en een persoonlijk contact. Op basis van deze jaarlijkse opvolging kan het advies welzijn verlengd worden of kan er overgegaan worden naar een ander advies wanneer een traject naar betaalbaar werk haalbaar blijkt.
Vaak heeft de persoon nood aan ondersteuning om stappen te zetten naar (meer gespecialiseerde) hulpverlening, om de rechten te verkennen en te realiseren, om een dagstructuur uit te bouwen, om kwaliteit van het leven te verbeteren, … Dit zijn zaken die buiten de opdracht van VDAB vallen en waarop de kernactoren binnen het samenwerkingsverband GBO kunnen inspelen. Een kernpartner van dit samenwerkingsverband waaronder het OCMW helpt waar nodig om tegemoetkomingen en premies aan te vragen of zij brengen de personen in contact met meer gespecialiseerde hulpverlening. Alle levensdomeinen worden meegenomen: welzijn, gezondheid, huisvesting, tewerkstelling, vrijetijd, mobiliteit, enzovoort. Voorbeelden daarvan zijn het recht op aanvullende steun, een cultuurpas of sportpas, het recht op tegemoetkoming bij een busabonnement, de aanmelding bij een sociale huisvestingsmaatschappij of het toeleiden van mensen naar een psychosociale begeleiding voor problemen op het vlak van wonen, financiën, verliesverwerking, e.d..
Verantwoording
Volgende motieven zijn aanleiding tot dit besluit:
- Het samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal (GBO) is een samenwerking tussen minimaal drie kernpartners: het OCMW, Diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen (DMW) en het CAW en mogelijke andere (lokale) partners. Het GBO is gericht op het realiseren van een toegankelijke sociale hulp- en dienstverlening en het tegengaan van onderbescherming (voor een bredere doelgroep dan de personen met een advies niet-toeleidbaar). Het lokaal bestuur is regisseur van dit samenwerkingsverband.
- VDAB kan door het toeleiden van mensen met advies welzijn naar het GBO samenwerkingsverband een aanbod doen aan de doelgroep van de niet-toeleidbare werkzoekenden. Er is voor hen een stap naar de hulpverlening mogelijk en het gebeurt op een laagdrempelige manier.
- De onthaalmedewerker van een partner van GBO samenwerkingsverband (kort: onthaalmedewerker) doet een brede vraagverheldering en brengt samen met de cliënt de situatie in beeld waarbij alle levensdomeinen in beschouwing worden genomen. Gedurende het onthaaltraject zal de onthaalmedewerker de persoon proactief informeren over de sociale grondrechten (arbeid, sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid, onderwijs, sociale, geneeskundige en juridische bijstand, behoorlijke huisvesting, culturele en maatschappelijke ontplooiing), de sociale voordelen (vb. verlaagde medische tarieven, energietoelagen,…) en de financiële tegemoetkomingen (werkloosheidsvergoeding, kinderbijslag, pensioenen en minimumuitkeringen). De onthaalmedewerker ziet erop toe dat de sociale rechten die de persoon toekomen effectief worden gerealiseerd.
- Op basis van artikel 4, 5 en 6 het decreet van 8 juli 2022 over de werk- en zorgtrajecten:
- VDAB de opdracht heeft om personen voor wie zij inschat dat het overige aanbod van werk- en zorgtrajecten nog niet voldoende de problematieken van cognitieve, medische, psychische, psychiatrische of sociale aard kan stabiliseren, door te verwijzen naar een partner van het samenwerkingsverband GBO.
- VDAB de persoonsgegevens bezorgt aan één van de kernpartners, waaronder het OCMW, van het GBO.
- Op basis van artikel 5 van het betrokken decreet de GBO kernpartners deze persoonsgegevens gebruiken om de persoon te contacteren om een onthaaltraject op te starten om een brede vraagverheldering te doen op de verschillende levensdomeinen, om rechten te verkennen en te realiseren en om waar nodig toe te leiden naar de meest gepaste hulpverlening.
- De onthaalmedewerker doet een aanbod van de meest passende maatschappelijke hulp- en dienstverlening. Indien nodig wordt er doorverwezen naar meer gespecialiseerde hulpverlening.